Blockchain w PKO Banku Polskim
Jako pierwsza polska instytucja finansowa z sukcesem wdrożyliśmy komercyjne rozwiązanie oparte na technologii blockchain
- Od kilku lat monitorujemy oraz stymulujemy rozwój wiodących projektów w obszarze technologii blockchain
- Prace R&D (ang. research and development) w obszarze blockchain realizujemy w formule projektów wewnętrznych, jak i otwartych, w których biorą udział: start-upy, firmy technologiczne, instytucje finansowe, instytucje naukowe, kancelarie prawne, instytucje publiczne oraz niezależni specjaliści
Jak to się wszystko zaczęło?
Jednym z modeli rozwoju innowacyjnych produktów i usług jest platforma współpracy ze start-upami – Let’s Fintech with PKO Bank Polski.
Jak to się wszystko zaczęło?
- 1
Trwały nośnik
Dzięki Let’s Fintech wraz ze start-upem Coinfirm wdrożyliśmy pierwszą komercyjną usługę opartą na technologii blockchain
- 2
Centrum Kompetencyjne Blockchain (CKB) dla:
- pracowników banku zainteresowanych technologią blockchain
- potencjalnych odbiorców prowadzonych i planowanych projektów.
- 3
Wydzielono w ramach CKB 2 zespoły:
- grantowy, współpracujący z Politechniką Warszawską nad projektem badawczo-rozwojowym dofinansowanym z Narodowego Centrum Badań i Rozwoju w zakresie wdrożenia usług tokenizacji i smart kontraktów
- wdrożeniowy, który skupia się na zaimplementowaniu rozwiązań bazujących na technologii blockchain w infrastrukturze banku (Trwały nośnik, e-RA, SIRA, Sandbox Blockchain, system raportowania stanu obligacji skarbowych dla Ministerstwa Finansów)
Blockchain w banku
Zastosowane przez bank rozwiązanie polega na wprowadzeniu nośnika w postaci bankowości elektronicznej w połączniu z prywatną siecią blockchain w technologii Hyperledger Fabric oraz przechowywaniu dokumentów w zewnętrznym wobec banku archiwum umieszczonym u zaufanej trzeciej strony (KIR S.A). Technologia blockchain umożliwia śledzenie zmian na dokumencie poprzez rejestrowanie w czasie rzeczywistym w sieci rozproszonej (DLT) metadanych i wyniku funkcji skrótu dokumentu (HASH).
Czym jest i do czego służy Trwały nośnik?
Trwały nośnik umożliwia zastąpienie dokumentów fizycznych (papierowych lub nagranych na CD) ich elektronicznymi odpowiednikami przesyłanymi w serwisie iPKO. Wdrożony jest we współpracy z KIR, która przechowuje kopie dokumentów jako zaufana trzecia strona.
Trwały nośnik gwarantuje:
- autentyczność (źródło pochodzenia)
- integralność (brak ingerencji w treść)
- dostęp do dokumentu przez wymagany czas (najczęściej przez okres trwania umowy oraz po zakończeniu umowy – przez czas przedawnienia roszczeń stron tej umowy)
Trwały nośnik spełnia prawną definicję dostarczenia dokumentów (tak samo jak przekazanie kartki papieru). Pozwala przeszukać sieć blockchain w celu potwierdzenia cech danego dokumentu (autentyczności, integralności itp.).
Dokumenty na Trwałym nośniku, tak jak dokumenty papierowe, dzielą się na:
- spersonalizowane, czyli z danymi przeznaczonymi tylko dla odbiorcy np. wyciąg z konta - dostępne są one tylko po zalogowaniu do iPKO,
- niespersonalizowane, czyli ogólnodostępne np. Taryfa, Regulamin - dostępne są one w iPKO oraz na stronie e-Dokumenty
- Trwały nośnik – dokumenty spersonalizowane
Dokumenty, które zawierają dane przeznaczone tylko dla odbiorcy tego dokumentu (np. wyciąg do rachunku).
- Kiedy go używamy?
Gdy uzgodniliśmy taką formę wysyłki, wtedy dostarczamy dokument w wiadomości w serwisie iPKO. W dodatkowej wiadomości e-mail lub SMS przekazujemy identyfikator hash tego dokumentu.
Alternatywny dostęp do dokumentów spersonalizowanych
Nie masz dostępu do adresu e-mail lub numeru telefonu, na który zostanie wysłany kod? Zadzwoń na naszą infolinię, żeby zaktualizować dane: 800 302 302 lub +48 81 535 60 60.
Dostęp do dokumentów przez stronę KIR-u jest możliwy jedynie dla osób, które tymczasowo lub na stałe straciły dostęp do iPKO
- Co jeśli stracisz dostęp do iPKO?
Wciąż możesz korzystać z Trwałego nośnika poprzez portal Krajowej Izby Rozliczeniowej (KIR). Wystarczy, że aktywujesz konto na stronie KIR-u, a znajdziesz tam swoje dokumenty bankowe.
- Jak aktywować konto w portalu KIR?
- Przygotuj PESEL oraz adres e-mail lub numer telefonu komórkowego, przypisany do Twojego konta bankowego.
- Wejdź na stronę KIR-u i wypełnij wymagane pola.
- Po prawidłowym wypełnieniu pól otrzymasz kod aktywacyjny w wiadomości e-mail lub w SMS-ie (SMS otrzymają tylko te osoby, które w kontaktach z bankiem nie podały adresu e-mail).
e-RA blockchain, czy to już?
Niezależnie od formy prawnej docelowo wszystkie spółki w e-RA będą mogły skorzystać z technologii blockchain, a ich akcje będą mogły być stokenizowane (nadanie cechy programowalności). Pierwszym krokiem w kierunku tokenizacji akcji jest SIRA.
- e-RA to aplikacja z Elektronicznym Rejestrem Akcjonariuszy prowadzona przez Biuro Maklerskie PKO – era.pkobp.pl
Rejestry akcjonariuszy, zgodnie z art. 328 KSH, można prowadzić w formie rozproszonej i zdecentralizowanej, dzięki czemu Biuro Maklerskie PKO Banku Polskiego pracuje nad implementacją technologii blockchain usprawniającą działanie prowadzonych rejestrów.
- Jak działa e-RA?
Aplikacja e-RA ułatwia proces tzw. dematerializacji. Proces ten polega na tym, że spółki akcyjne oraz spółki komandytowo-akcyjne, które nie są notowane na giełdzie zostały zobowiązane do przekształcenia wyemitowanych przez nie akcji w formie dokumentów (np. na okaziciela) na zapisy w elektronicznych rejestrach akcjonariuszy prowadzonych przez podmioty do tego uprawnione. Aplikacja e-RA jak dotychczas ułatwiła proces konwersji akcji kilkudziesięciu tysiącom akcjonariuszy. Są to głównie akcjonariusze spółek z relatywnie długim stażem rynkowym, ale aplikacja ta będzie również służyła do obsługi Prostych Spółek Akcyjnych, czyli formie prawnej specjalnej dla start-upów.
SIRA - czyli Standard Interfejsu Rejestrów Akcjonariuszy
Standard Interfejsu Rejestrów Akcjonariuszy, czyli SIRA powstał w celu zoptymalizowania procesu zarządzania akcjami notowanymi w rejestrach akcjonariuszy. Standard ten zbudowany jest na wzór Open Bankingu, dzięki czemu możliwe staje się zarządzanie akcjami różnych spółek w ramach jednej aplikacji. SIRA zainicjowana została w zespole Blockchain Lab zorganizowanym przez Koalicję na Rzecz Polskich Innowacji.
- Lista podmiotów zaangażowanych w rozwój
W prace nad rozwojem SIRA zaangażowane są podmioty reprezentujące rynek kapitałowy: ING Bank Śląski, PKO Bank Polski, Santander Bank Polska, partnerzy technologiczni: Anchor Software, 7bulls, oraz kancelaria prawna DZP.
Sandbox Blockchain
We współpracy z Krajową Izbą Rozliczeniową, IBM, Chmurą Krajową, Fundacją Fintech Poland oraz UKNF stworzyliśmy środowisko do darmowego rozwijania produktów w technologii blockchain w ramach tzw. piaskownicy technologicznej – Sandbox Blockchain.
- Co to znaczy?
W praktyce start-upy lub po prostu innowacyjne firmy mogą otrzymać na 6 miesięcy darmowe środowisko chmurowe z wgraną instancją Hyperldeger Fabric (technologia najczęściej występuje w projektach prowadzonych przez bank). Sandbox Blockchain z punktu widzenia uczestników, to przede wszystkim możliwość obniżenia kosztów rozwoju produktów opartych na technologii blockchain. Jednak planujemy również obniżenie bariery prawnej wykorzystania rozwiązań opartych na blockchain poprzez udostępnienie ich w platformie Sandbox Blockchain.
Tokenizacja i smart kontrakty
Od czerwca 2019 r. do listopada 2021 r. pracujemy nad projektem Dukat, czyli nad wprowadzeniem platformy świadczenia usług w banku, które będą wykorzystywały tokeny i smart kontrakty w technologii blockchain. Prace toczą się w trzech strumieniach: biznesowym, prawnym i technologicznym. Prowadzone są też konsultacje z pracownikami oddziałów Regionu Łódzkiego. Inicjatywę współfinansuje grant Narodowego Centrum Badań i Rozwoju, partnerem naukowym i technologicznym jest Politechnika Warszawska.
Projekt wytworzy innowacje co najmniej w skali Polski. Jego celem jest komercjalizacja, czyli zaproponowanie klientom wypracowanych pomysłów i rozwiązań.
- Co to jest tokenizacja?
Tokenizacja umożliwia tworzenie cyfrowych odpowiedników realnych wartości materialnych, niematerialnych, prawnych i ich obrót, np. tokeny walut, aktywów finansowych, energii, sztuki, nieruchomości, surowców.
- Co to są smart kontrakty?
Smart kontrakty umożliwiają tworzenie cyfrowych umów o niezaprzeczalnych zapisach, a jednocześnie bezpiecznych i efektywnych kosztowo, np. umowy bank – klient, klient – klient. Umowy będą zautomatyzowane i samorozliczające się.
Słownik technologii blockchain
CeFi
zcentralizowane usługi finansowe, które nadzorowane są przez określoną jednostkę będącą pośrednikiem w wymianie handlowej, np. fundusz zarządzany przez jednostkę centralną posiadającą dostęp do klucza prywatnego, w ten sposób zapewniając bezpieczeństwo środków znajdujących się na portfelu.
DeFi
zdecentralizowane finanse. Koncept ten zakłada przeniesienie wybranych usług finansowych (kredyty czy lokaty) na blockchain.
Dokumenty spersonalizowane
dokumenty, które zawierają dane przeznaczone tylko dla odbiorcy danego dokumentu np. wyciąg z rachunku.
Dokumenty niespersonalizowane
dokumenty ogólnodostępne np. Taryfa, Regulamin, Ogólne Warunki Umowy.
Hash
funkcja, która tworzy dla każdego pliku unikalny ciąg 64 liter i cyfr (tzw. skrót SHA-256). Wpisanie ciągu umożliwia dostęp do plików, a jego złożoność chroni przed dostępem nieuprawnionych osób.
ICO
tzw. Initial Coin Offering, czyli odpowiednik IPO (wejścia na giełdę papierów wartościowych) w świecie blockchain. Spółka zbierając fundusze na projekt emituje tokeny (rodzaj walut cyfrowych). Dwa najbardziej popularne rodzaje tokenów to security tokens i utility tokens:
Security tokens
oferowane w celach inwestycyjnych. Inwestorzy wierząc w rozwój projektu mają nadzieję, że tokeny (w tym przypadku odpowiednik akcji) w przyszłości zyskają na wartości.
Utility tokens
z założenia mają umożliwiać w przyszłości dostęp do produktów lub usług oferowanych przez spółkę. Istnieją też inne, rzadziej spotykane kategorie, jak np. equity tokens – tokeny na udziały w spółce.
Smart kontrakty
klasyczne umowy pomiędzy dwoma stronami tworzone są na zasadzie przyczynowo-skutkowej, np. jeżeli powódź zaleje dom, to ubezpieczyciel wypłaci ubezpieczenie. Smart kontrakt przenosi taką umowę z formy papierowej do formy elektronicznej i co najważniejsze wypełnia się sam.
Tokenizacja
przeniesienie analogowej formy np. instrumentu finansowego na formę cyfrową i zapisanie informacji na jego temat oraz warunków jego posiadania w technologii blockchain, za pomocą smart kontraktu.
Współdzielone bazy danych
obecnie informacje przechowywane są na serwerach centralnej instytucji, która dba o ich bezpieczeństwo. Współdzielenie baz danych sprawia, że informacje w zaszyfrowanej formie znajdują się na serwerach wszystkich użytkowników, dzięki czemu ryzyko ich wykradzenia maleje do minimum.