Blockchain
w PKO Banku Polskim
PKO Bank Polski jako pierwsza polska instytucja finansowa z sukcesem wdrożył komercyjne rozwiązanie oparte o technologię blockchain.
PKO Bank Polski jako pierwsza polska instytucja finansowa z sukcesem wdrożył komercyjne rozwiązanie oparte o technologię blockchain.
PKO Bank Polski, czyli lider technologiczny polskiego sektora bankowego już od kilku lat uważnie monitoruje rozwój wiodących projektów w obszarze technologii blockchain. Celem podjętych działań jest wypracowanie rozwiązań, które wykorzystają auty Banku w ekosystemach technologicznych opartych o blockchain. Prace R&D w obszarze blockchain PKO Bank Polski prowadzi zarówno w ramach projektów wewnętrznych, jak i z licznymi partnerami zewnętrznymi reprezentującymi pełne spektrum rynkowe: startupy, firmy technologiczne, instytucje finansowe, instytucje naukowe, kancelarie prawne, instytucje publiczne oraz niezależni specjaliści dziedzinowi.
Jak to się wszystko zaczęło?
Jednym z modeli rozwoju innowacyjnych produktów i usług w PKO Banku Polskim jest platforma współpracy ze startupami – Let’s Fintech with PKO Bank Polski. Program ten umożliwia nawiązanie współpracy pomiędzy Bankiem, a podmiotami zewnętrznymi w celu przeprowadzenia testu wspólnego pomysłu na współpracę długoterminową. Test przeprowadzany jest w postaci prostego pilotażu – próby produktu lub usługi lub częściowego wdrożenia. W przypadku jego pomyślnego przebiegu dochodzi do pełnej implementacji i komercjalizacji pomysłu.
Na kanwie tego modelu Bank rozpoczął współpracę ze startupem Coinfirm, która bardzo szybko przełożyła się na wdrożenie pierwszej komercyjnej usługi opartej o technologię blockchain, czyli trwałego nośnika. Równolegle do prac nad pierwszym wdrożeniem, w Banku zaczęło funkcjonować Centrum Kompetencyjne Blockchain skupiające zarówno osoby zainteresowane technologią blockchain samą w sobie, jak i potencjalnych odbiorców planowanych projektów. Raptem po kilku miesiącach działania Centrum zostało podzielone na dwa zespoły o charakterze R&D, z których jeden prowadzi we współpracy z Politechniką Warszawską projekt badawczo-rozwojowy dofinansowany z Narodowego Centrum Badań i Rozwoju, a drugi sukcesywnie wdraża technologię blockchain na projektach o krótszym horyzoncie czasowym.
Jest to usługa, która umożliwiła zastąpienie wysyłki pocztowej dokumentów papierowych i przekazywania płyt CD w oddziałach dostarczeniem ich w serwisie iPKO. Możliwe jest to dzięki odwzorowaniu wybranych właściwości przekazywania dokumentów w postaci materialnej w ramach procesu w pełni cyfrowego. Wypracowany proces cyfrowy tak samo jak przekazanie kartki papieru spełnia prawną definicję dostarczenia dokumentów na trwałym nośniku.
Jaka jest różnica między Trwałym Nośnikiem I, a II?
Trwały Nośnik I umożliwia dostarczanie do klientów dokumentów publicznych takich jak regulaminy oraz taryfy opłat i prowizji. Z kolei Trwały nośnik II pozwala udostępnić dokumenty prywatne zawierające dane osobowe, np. zestawienia operacji kart kredytowych czy dokumenty dotyczące posiadanych pożyczek gotówkowych. Usługa trwałego nośnika II jest rozwinięciem części infrastruktury zbudowanej w ramach rozwoju TN I. Obie generacje Trwałego Nośnika pozwalają w łatwy sposób pozyskać dostęp do swoich dokumentów na podstawie danych otrzymanych drogą SMS-ową lub mailową. Sam dokument dostarczany jest w serwisie iPKO. Usługi trwałego nośnika dedykowane są klientom, którzy nie wyrazili zgody na dostarczanie dokumentacji drogą korespondencji elektronicznej. Ze względu na bardzo liczy portfel klientów banku, trwały nośnik oparty o blockchain przynosi rocznie oszczędności sięgające kilku milionów złotych.
e-RA to skrót nazwy aplikacji rozwijanej przez Biuro Maklerskie PKO, czyli Elektronicznego Rejestru Akcjonariuszy (era.pkobp.pl). Rejestry tego typu mogą być prowadzone w formie rozproszonej i zdecentralizowanej (art. 328 KSH) co wskazuje na możliwość zastosowania technologii blockchain. W konsekwencji, w rozwój e-RA zaangażowany jest również bankowy zespół blockchain. Obecnie aplikacja e-RA ułatwia proces tzw. dematerializacji. Proces ten polega na tym, iż spółki akcyjne oraz spółki komandytowo-akcyjne, które nie są notowane na giełdzie zostały zobowiązane do przekształcenia wyemitowanych przez nie akcji w formie dokumentów (np. na okaziciela) na zapisy w elektronicznych rejestrach akcjonariuszy prowadzonych przez podmioty do tego uprawnione. Aplikacja e-RA jak dotychczas ułatwiła proces konwersji akcji kilkudziesięciu tysiącom akcjonariuszy. Są to głównie akcjonariusze spółek z relatywnie długim stażem rynkowym, ale aplikacja ta będzie również służyła obsłudze Prostych Spółek Akcyjnych, czyli formie prawnej dedykowanej startupom. Niezależnie od wyboru formy prawnej wszystkie spółki obsługiwane w e-RA będą miały możliwość skorzystania z rozwiązań opartych o technologię blockchain. Planuje się, iż akcje zapisane w e-RA będą mogły być stokenizowane (patrz słownik). Pierwszym krokiem w tym kierunku tokenizacji akcji jest opisana poniżej SIRA.
W celu zoptymalizowania procesu zarządzania akcjami notowanymi w rejestrach akcjonariuszy, powstał Standard Interfejsu Rejestrów Akcjonariuszy SIRA. Standard ten zbudowany jest na wzór Open Bankingu, dzięki czemu możliwe staje się zarządzanie akcjami różnych spółek w ramach jednej aplikacji. Standard został zainicjowany w zespole Blockchain Lab zorganizowanym przez Koalicję na Rzecz Polskich Innowacji. W prace zaangażowane były podmioty reprezentujące rynek kapitałowy: ING Bank Śląski, PKO Bank Polski, Santander Bank Polska, partnerzy technologiczni: Anchor Software, 7bulls, oraz kancelaria prawna DZP.
PKO Bank Polski we współpracy z Krajową Izbą Rozliczeniową, IBM, Chmurą Krajową, Fundacją Fintech Poland oraz UKNF stworzył środowisko do darmowego rozwijania produktów opartych o blockchain w ramach tzw. piaskownicy technologicznej. W praktyce startupy lub po prostu innowacyjne firmy mogą otrzymać na 6 miesięcy darmowe środowisko chmurowe z wgraną tzw. instancją Hyperldeger Fabrica (technologia ta dominuje na projektach Banku). Sandbox Blockchain z punktu widzenia uczestników, to przede wszystkim możliwość obniżenia kosztów rozwoju produktów opartych o technologię blockchain. Jednakże PKO Bank Polski planuje również obniżenie bariery prawnej wykorzystania rozwiązań typy token poprzez udostępnienie ich w platformie Sandbox Blockchain do testowego zaimplementowania ich w swoich usługach, jak i późniejszego komercyjnego wykorzystania.
PKO Bank Polski realizuje w okresie od czerwca 2019 r. do listopada 2021 r. projekt „Uruchomienie w PKO Banku Polskim usług wykorzystujących tokeny i smart kontrakty oparte na technologii blockchain” („Projekt DUKAT”). Inicjatywa jest współfinansowana z grantu Narodowego Centrum Badań i Rozwoju. Partnerem naukowym i technologicznym PKO Banku Polskiego S.A. jest Politechnika Warszawska.
Głównym celem projektu jest opracowanie platformy do świadczenia usług z wykorzystaniem tokenów i smart kontraktów na bazie technologii blockchain. Usługi tokenizacji umożliwiają tworzenie i obrót cyfrowego odpowiednika realnych wartości materialnych, niematerialnych i prawnych. Przykładem takich usług jest emitowanie tokenów walut i aktywów finansowych, ale także energii, sztuki, nieruchomości czy surowców.
Usługi smart kontraktów umożliwiają tworzenie cyfrowych umów o niezaprzeczalnych zapisach, a jednocześnie bezpiecznych i efektywnych kosztowo. Umowy te będą zautomatyzowane i samo-rozliczające. Przykłady potencjalnych usług to tworzenie i zarządzanie smart kontraktami dotyczącymi umów w relacji Bank – Klient i Klient-Klient.
Prace w Projekcie Dukat toczą się w trzech strumieniach: biznesowym, prawnym i technologicznym. W Projekcie biorą udział osoby z wielu obszarów organizacji. Prowadzone są też konsultacje z pracownikami oddziałów Regionu Łódzkiego. Jest to doskonały przykład, jak technologia i innowacyjne rozwiązania scalają ze sobą świat nauki i świat biznesu, dając wspólnie nowe możliwości rozwoju gospodarczego.
Blockchain w PKO Banku Polskim - zastosowane przez bank rozwiązanie polega na wprowadzeniu nośnika w postaci bankowości elektronicznej w połączniu z prywatną siecią blockchain w technologii Hyperledger Fabric oraz przechowywaniu dokumentów w zewnętrznym wobec banku archiwum umieszczonym u zaufanej trzeciej strony (KIR. S.A). Technologia blockchain umożliwia detekcję zmian dokonywanych na dokumencie poprzez rejestrowanie w czasie rzeczywistym w sieci rozproszonej (DLT) metadanych i wyniku funkcji skrótu dokumentu (HASH).
Współdzielone bazy danych - obecnie informacje przechowywane są na serwerach centralnej instytucji, która dba o ich bezpieczeństwo. Współdzielenie baz danych sprawia, że informacje w zaszyfrowanej formie znajdują się na serwerach wszystkich użytkowników, dzięki czemu ryzyko ich wykradzenia maleje do minimum.
Hash - funkcja przyporządkowująca dowolnie dużej liczbie danych tzw. skrót nieodwracalny, tj. zawsze posiadającą stały rozmiar, niespecyficzną, quasi-losową wartość. Funkcja ta przypisuje danym (np. plikowi) szereg znaków (tzw. Hash), na podstawie którego nie ma możliwości odtworzenia pliku.
ICO - tzw. Initial Coin Offering, czyli odpowiednik IPO (wejścia na giełdę papierów wartościowych) w świecie blockchain. Spółka zbierając fundusze na projekt emituje tokeny (rodzaj walut cyfrowych). Dwa najbardziej popularne rodzaje tokenów to security tokens i utility tokens:
Security tokens - oferowane w celach inwestycyjnych. Inwestorzy wierząc w rozwój projektu mają nadzieję, że tokeny (w tym przypadku odpowiednik akcji) w przyszłości zyskają na wartości.
Utility tokens – z założenia mają umożliwiać w przyszłości dostęp do produktów lub usług oferowanych przez spółkę.
Istnieją też inne, rzadziej spotykane kategorie, jak np. equity tokens – tokeny na udziały w spółce.
Smart kontrakty - klasyczne umowy pomiędzy dwoma stronami tworzone są na zasadzie przyczynowo-skutkowej, np. jeżeli powódź zaleje dom, to ubezpieczyciel wypłaci ubezpieczenie. Smart kontrakt przenosi taką umowę z formy papierowej do formy elektronicznej i co najważniejsze wypełnia się sam. W nawiązaniu do przykładu – jeżeli czujnik wyśle informację o zalaniu, to automatycznie na konto poszkodowanego zostanie wpłacone ubezpieczenie. W ten sposób nie ma konieczności angażowania prawników, lub innych stron trzecich.
Tokenizacja - przeniesienie analogowej formy np. instrumentu finansowego na formę cyfrową i zapisanie informacji na jego temat oraz warunków jego posiadania w technologii blockchain, za pomocą smart kontraktu.
DeFi – zdecentralizowane finanse będące nową formą finansowania. Koncept ten zakłada przeniesienie każdej usługi finansowej (ubezpieczenie, kredyty czy lokaty) na blockchain.
CeFi – zcentralizowane usługi finansowe, które nadzorowane są przez określoną jednostkę będącą pośrednikiem w wymianie handlowej, np. fundusz zarządzany przez jednostkę centralną posiadającą dostęp do klucza prywatnego, w ten sposób zapewniając bezpieczeństwo środków znajdujących się na portfelu.
Aby świadczyć usługi na najwyższym poziomie, Internetowe serwisy informacyjne PKO Banku Polskiego wykorzystują pliki cookies zapisywane w pamięci przeglądarki. Szczegółowe informacje na temat celu ich używania, łączenia z innymi danymi posiadanymi przez Bank oraz zmiany ustawień plików cookies a także ich usuwania z przeglądarki internetowej, znajdują się w Polityce prywatności Dalsze korzystanie z serwisu bez zmiany ustawień dotyczących cookies w przeglądarce oznacza potwierdzenie zapoznania się z powyższymi informacjami i zgodę na wykorzystywanie plików cookies w celach marketingowych.
Pliki cookies przetwarzane są m.in. w celu jak najlepszego dopasowania prezentowanych treści do potrzeb i zainteresowań użytkowników a także w celu zapewnienia bezpieczeństwa usług świadczonych przez Bank oraz aby dokonywać pomiarów, które pozwalają udoskonalać produkty i usługi oferowane przez Bank. Szczegółowe informacje na temat rodzajów plików cookies, sposobach korzystania z plików oraz usuwania, a także o naszych partnerach znajdują się w Polityce prywatności